Τα λαογραφικά της μεσαιωνικής Τσακωνιάς, Βιβλίο Α΄

Όταν ο συγγραφέας αποφασίζει να καταθέσει, σεμνά και έντιμα, to έργο του στον αναγνώστη κι όχι να to δημοσιεύσει και να to κοινοποιήσει για δική τou ωφέλεια, τότε γίνεται εξαιρετικά δύσκολος και ο ρόλος εκείνου που επιχειρεί να καταστρώσει κριτικό πρόλογο στο έργο.

Ωστόσο εγώ, ακολουθώντας το δρόμο του συναισθήματος, της αμεσότητας και της καρδιάς, νοιώθω ιδιαίτερα ευτυχής, γιατί διαβάζοντας το έργο του Δημήτρη Χούπη (Δ.Χ.) πήρα μαθήματα εθνικής αυτογνωσίας, αφού εκεί μέσα βρήκα τις πρωτογενείς πηγές της λαϊκής μας παράδοσης που οδηγούν στον πολιτισμό, στην αλήθεια, στη φιλοσοφία.

Ο Δ.Χ. με υπομονή ανεξάντλητη και επιμονή θαυμαστή, συγκέντρωσε από τον πλούσιο ανθώνα της κληρονομιάς του τόπου μας το νέκταρ, που ανέγγιχτο άφησε ο χρόνος.

Από τη γνώση αυτή του παρελθόντος μας δείχνει λεωφόρους που ξεκινούν από την ιστορία και τις παραδόσεις μας και οδηγούν & ένα μέλλον που δεν του λείπουν οι ανθρώπινες αξίες.

Ο Ισοκράτης λέει: «Αν θυμάσαι το παρελθόν, θα σκέπτεσαι σωστότερα για το μέλλον».

Ο Δ.Χ. έχει την μνήμη στην καρδιά κι αυτή του στάθηκε δυνατή. Η Τσακωνιά και ιδιαίτερα η Καστάνιτσα είναι ο τόπος που δέσμευσε την ψυχή του.

Εκείνο τον τόπο, που κουβαλάει την αρχαία κληρονομιά του, φιλοδοξεί και επιθυμεί να τον γνωρίσουμε όλοι μας, μέσα από αυθεντικές καταγραφές, για να χαρούμε και τον παρόν του.

Αιώνες πριν οι πρόγονοι των Καστανιτσιωτών, μια ομάδα που άφησε το Λακωνικό χώρο, ρίζωσε στη σημερινή πανέμορφη Καστάνιτσα.

Εκεί στις αετοφωλιές του Πάρνωνα κράτησαν το λιτό Δωρικό τρόπο ζωής, τη Δωρική διάλεκτο, την Τσακωνική, με τους πολύτιμους γλωσσικούς θησαυρούς από την προγονική κληρονομιά (Δωρική- Λακωνική- Τσακωνική), το μεγαλοπρεπή Τσακώνικο Χορό, το μοναδικό & ολόκληρη την Ελλάδα, ίδιο σε χάρη κι ομορφιά με τον περήφανο αδελφό χορό των Καρυάτιδων.

Οι Δωριείς τότε, σε ώρες ανάπαυσης, σε κοινά γεύματα ή σε κάθε άλλη ευκαιρία απήγγειλλαν στίχους, καλλιεργούσαν τη μουσική και το χορό,- αναφέρω τους χορούς των κοριτσιών της Σπάρτης που τους χόρευαν ενώ τραγουδούσαν τα παρθένια- και είχαν, σ’ όλη την αισθητική αυτή αγωγή τους, οδηγό την ποιότητα.

Οι Καστανιτσιώτες τώρα, μας δείχνουν τον έρωτα για το χορό και το τραγούδι, στα πανηγύρια τους και τις γιορτές τους, όπως όλοι μαζί τα βιώνουν στον τόπο τους ή όπου αλλού κι αν βρεθούν, φανερώνοντας τη διαρκή κληρονομιά τους.

Ο χώρος και ο χαρακτήρας τους, τους βοήθησε να διασώσουν ακόμη και δέματα από την Ομηρική παράδοση.

Τα Ομηρικά λίνα είναι τα λινοτράγουδα που οι Καστανιτσιώτες τραγουδούσαν στον τρύγο.

Χαρακτηριστικά ο συγγραφέας μας ζωντανεύει την εικόνα εκείνη, τη φιγούρα του λαϊκού τραγουδοποιού της Κοντοληνάς, του καλόγερου, που κατηφόριζε από το λόγγο στο χωριό για τα κάλαντα των εορτών στην Τσακωνική. Μια εικόνα που όμοιά της δε συναντάμε αλλού.

Η πόρτα της κάδε καλοκυράς άνοιγε διάπλατη να μπει η ευλογία στο σπίτι της. Κι ο γραφικός καλόγερος γέμιζε το ταγάρι του με λογιών λογιών καλούδια και φιλέματα και γαλήνιος γύριζε στο ασκηταριό του.

Ευτυχώς τους θησαυρούς αυτούς ο Δ.Χ., με ζηλευτό μεράκι και πείσμα Δωρικό, κατάφερε να τους καταγράψει και να τους διασώσει.

Το λαογραφικό αυτό υλικό, μοναδικής αξίας, με την νέα σειρά βιβλίων που θ’ ακολουθήσει με τον τίτλο «Τα Λαογραφικά της Μεσαιωνικής Τσακωνιάς», με πρώτο το παρόν βιβλίο, δα έχει παραλήπτες όλους εμάς κι αυτούς που δα φανούν στο χοροστάσι της ζωής να συνεχίσουν τη χαρά.

«Είναι εθνική κληρονομιά», όπως λέει ο συγγραφέας, λιτά σαν τους προγόνους του τους Λάκωνες «κι είναι πολύτιμη».

Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό έχουν βαρύνει οι τσέπες μας με θησαυρούς που θέλουν φροντίδα και φύλαξη.

Η φύλαξή τους απαιτεί να μη συμβιβαστούμε με το παρόν κι ούτε ν’ αδιαφορίσουμε για το χθές, γιατί στο χάος σίγουρα δα βρεθούμε.

Οτι είναι πατρίδα μας, ας έχει το μεγαλύτερο μερίδιο της αγάπης μας, έστω κι αν αυτή μας αδικεί, όπως έλεγε ο Πλάτωνας, ο μεγάλος στοχαστής των αιώνων.

Κλείνω με τα λόγια του Κ. Τσιρόπουλου. «Για να σωθεί το Έθνος από τον κατακλυσμό του μηδενισμού, πρέπει να μάθει να μη μυκτηρίζει το πνεύμα που το έκανε Έθνος και σαν αλάτι το διατήρησε άσηπτο στη διαδρομή τόσων ταραγμένων αιώνων».

Αγγελική Αγιωργίτσυ