Τα γεγονότα του 1955 στην Πόλη και η ζωή μου

Το βιβλίο αυτό αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος του βιβλίου αφορά τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν στην Κωνσταντινούπολη τον Σεπτέμβριο του 1955.
Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στη ζωή της συγγραφέως, μια ζωή γεμάτη με λίγες χαρές και πολλές πίκρες και απογοητεύσεις, όπως την έχει καταγράψει η ίδια.
Ας δούμε συνοπτικά το πρώτο μέρος.
Κάποιοι φανατισμένοι Νεότουρκοι εκμεταλλεύτηκαν ένα ασήμαντο και μάλλον προβοκατόρικο γεγονός, που είχε γίνει τις μέρες εκείνες στο Τούρκικο προξενείο της Θεσσαλονίκης, με την έκρηξη ενός εκρηκτικού μηχανισμού, για να ξεσπάσουν τα πιο βίαια και αιματηρά γεγονότα σε βάρος των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Εκατοντάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν, νεαρές κοπέλες βιάστηκαν, τάφοι ανοίχτηκαν και πετάχτηκαν στους δρόμους τα οστά των ενταφιασμένων Ελλήνων χριστιανών, εκκλησίες και σπίτια πυρπολήθηκαν και τα εμπορεύματα των ελληνικών καταστημάτων αρπάχτηκαν ή πετάχτηκαν στους δρόμους.
Όλη η πόλη έζησε τις πιο δραματικές στιγμές στην ιστορία της, όμοιες με εκείνες που δοκίμασε μετά την άλωσή της από τις στρατιές των Τούρκων στις 19 Μαΐου του 1453.
Την εξιστόρηση των φρικιαστικών αυτών γεγονότων μας δίνει με την δυνατή πένα της η αυτόπτης μάρτυρας αυτών, Βάσω Σουλιώτη. Η ίδια έζησε από κοντά και είδε με τα μάτια της όλα όσα μας περιγράφει. Τα λόγια της αποδίδουν όλη την πικρή αλήθεια όλες τις δραματικές πτυχές μιας ανελέητης καταστροφής, που διαβάζοντάς τις, σου προξενούνται ρίγη συγκίνησης και δάκρυα σου έρχονται στα μάτια για τα μαρτύρια που υπέστησαν τότε οι ομογενείς μας, πολλοί από τους οποίους κατάγονται από την περιοχή του Λεωνιδίου, όπως και η ίδια η συγγραφέας.
τη σπουδαία Ελληνίδα και άξια λογοτέχνιδα Βάσω Σουλιώτη δεν είχα την τύχη να τη γνωρίσω, ούτε είχα μάθει ότι κάποια νεαρή Τσακώνισσα, που ζούσε με την οικογένειά της στην Κωνσταντινούπολη, ασχολούνταν με την ιστορία και την ποίηση.
Κατά καλή μου τύχη πριν λίγα χρόνια ήρθε στο σπίτι μου στον Πειραιά, επίσκεψη η ξαδέλφη μου Αγγελική Δημητρίου Πιτσελά – Λεοντιάδη. Κατά τη συζήτηση που κάναμε μου ανέφερε ότι κάποια φίλη της από την Κωνσταντινούπολη, έχει στα χέρια της αρκετά χειρόγραφα μιας ανιψιάς της ονόματι Βάσω Σουλιώτη, με πολλά ποιήματα και πεζά αδημοσίευτα. Μου είπε ότι η κυρία αυτή μένει στην Καλλιθέα και μπορεί να συνεννοηθεί μαζί της και να πάμε να τα δω και αν τα κρίνω ενδιαφέροντα, να προχωρήσω στην έκδοσή τους.
Επειδή και ο ίδιος ασχολούμαι με την ποίηση, βρήκα ενδιαφέρουσα την πρόταση της εξαδέλφης μου. Έτσι την επόμενη πήγαμε στο σπίτι της φίλης της. Μας καλοδέχτηκε και μας μίλησε με πολύ θερμά λόγια για την ανιψιά της, την Βάσω Σουλιώτη, και μου έδωσε να ρίξω μια ματιά στα γραπτά της, προσθέτοντάς μου: “Πολλοί ως τώρα μου τα έχουν ζητήσει, αλλά δεν έχω εμπιστοσύνη, αν σ΄αυτόν που θα τα δώσω αν θα τα αξιοποιήσει ή θα τα πετάξει κάπου και θα έχω εγώ το κρίμα, γιατί δυστυχώς η ανιψιά μου έχει πεθάνει.”
Κατάλαβα το χρέος που αναλάμβανα και της απάντησα ότι ούτε μια σελίδα από τα γραπτά της ανιψιάς της δεν πρόκειται να χαθεί και θα κάμω το καλύτερο που μπορώ, ώστε να δουν το φως της δημοσιότητας.
Έριξα μια πρώτη ματιά στα ποιήματα και στα πεζά, που μου έδειξε, και τα βρήκα πολύ αξιόλογα για δημοσίευση. Ιδίως το πεζό κείμενο που παρουσίαζε τα θλιβερά γεγονότα στην Κωνσταντινούπολη το 1955, δεν έπρεπε να χαθεί, γιατί αποτελεί ένα σημαντικό ντοκουμέντο.
Την επόμενη πήγα ξανά στην Καλλιθέα, αριθμήσαμε τα χειρόγραφα, της υπέγραψα τι ακριβώς παραλαμβάνω και πήρα μαζί μου όλα τα χειρόγραφα.
Δυστυχώς όμως ύστερα από λίγο πέθανε η θεία της Βάσως, και τον άλλο χρόνο πέθανε και η εξαδέλφη μου και δεν είχα με ποιον να συνεννοηθώ για τα παραπέρα. Δεν παραβίασα όμως την υπόσχεσή μου να κάμω το καλύτερο για τα χειρόγραφα αυτά και κάποια στιγμή να μπορέσω να τα εκδώσω.
Ευτυχώς βρήκα συμπαραστάτη μου στην επιθυμία μου αυτή το Αρχείο Τσακωνιάς. Αγκάλιασε την απόφαση της έκδοσή τους και σήμερα εκδίδουμε με την οικονομική του υποστήριξή τα πεζά της, τα οποία αποτελούν μια αληθινή και ανεπηρέαστη παρουσίαση των φοβερών δραματικών γεγονότων της 5ης Σεπτεμβρίου του 1955, εξιστορημένα από την συγγραφέα, όπως τα είδε και τα έζησε.
το προσεχές μέλλον θα προχωρήσουμε και στην έκδοση των ποιημάτων της, για να εξοφλήσω όλο το χρέος μου.
Όλο αυτό το διάστημα δεν έπαψα να παρουσιάζω σε φιλολογικές εκδηλώσεις συλλόγων, σε συνέδρια και σε διάφορες πνευματικές εκδηλώσεις το έργο της Βάσω Σουλιώτη, για να το κάνω γνωστό στο ευρύ κοινό.
Παράλληλα ζητούσα επίμονα πληροφορίες για το γενεαλογικό της δέντρο.
Ύστερα από πολλές αναζητήσεις, κάποιος φίλος μου, ο Τάκης Δολιανίτης, με βοήθησε να βρω άκρη και να ανακαλύψω μερικά μικρά κλαδιά απότο δέντρο αυτό. Έτσι σύμφωνα με τις πληροφορίες που μου έδωσε η συγγενής της, κυρία Ελένη Σουλιώτη, από τον Τυρό, παππούς της ήταν ο Γεώργιος Σουλιώτης, ο οποίος είχε επτά παιδιά, τον Ηλία, τον Σταύρο, τον Τριαντάφυλλο, τον Δημήτριο, τον Δήμο, τον Θόδωρο και μια κόρη. Ο Ηλίας, ο πατέρας της Βάσως Σουλιώτη, της συγγραφέως, είχε ουζερί και ξενοδοχείο στην Κωνσταντινούπολη. είχε παντρευτεί την Άννα Γολεγού από το Λεωνίδιο. Είχε παιδιά τη Βάσω, τον Γιώργο, τον Μίμη, ίσως και την Κρυσταλλία.
Την πληροφορία για τον γιο του Δημήτριο Σουλιώτη την έδωσε η Στάμω Τροχάνη – Σαρρή. Σύμφωνα με αυτήν είχε φάμπρικα στην Κωνσταντινούπολη. Η γυναίκα του ήταν από το Λεωνίδιο, αδελφή του γιατρού Γεωργακόπουλου. Είχε τρία παιδιά, τον Γιώργο, τον Πέτρο και τη Βάσω. Η Βάσω παντρεύτηκε έναν Κερκυραίο. Όλοι τους έχουν ταφεί στο Λεωνίδιο.
Πιστεύω ότι υπάρχουν και άλλοι συγγενείς της Βάσως, που δεν κατάφερα να τους εντοπίσω ως τώρα, για να έχω περισσότερες πληροφορίες. Όμως συνεχίζω την έρευνα και ως την έκδοση του δεύτερου βιβλίου με τα ποιήματά της ελπίζω να έχω στη διάθεσή μου και πολλά άλλα στοιχεία να παραθέσω.

Παναγιώτης Πιτσελάς