Χρονικά των Τσακώνων – Τόμος ΚΓ(2) – Ηρωϊκοί ηγούμενοι της Τσακωνιάς στον Αγώνα του 1821

Στην συντριπτική πλειοψηφία τους τα μοναστήρια της Τσακωνιάς συνέβαλαν στην απελευθέρωση του Γένους από τον οθωμανικό ζυγό, με τους ηγουμένους τους να πρωτοστατούν στις περισσότερες εξεγέρσεις. Για το λόγο αυτό τα μοναστήρια της Τσακωνιάς αποτέλεσαν πηγή εθνικής συνοχής, παρηγορίας και καθοδήγησης, καθώς και κέντρα των τοπικών εξεγέρσεων. Μοναχοί τους συμμετείχαν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, ενώ συχνά αναλάμβαναν και καθήκοντα εθελοντών νοσοκόμων και ιατρών τόσο για την περίθαλψη ασθενών και τραυματιών πολεμιστών όσο για την περιποίηση των ταλαιπωρημένων από τις κακουχίες Ελλήνων.

Στον αγώνα του 1821 ο ηγούμενος Καλλίνικος Τσαμούρης από το μοναστήρι της Παναγίας της Μαλεβής έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και ως εμπειρικός γιατρός βοήθησς τους τραυματισμένους αγωνιστές αλλά και τον ίδιο τον Δημήτριο Υψηλάντη. Μετέτρεψε τους χώρους του μοναστηριού σε νοσοκομείο, όπου περιέθαλπε με τις εμπειρικές του γνώσεις τους τραυματίες. Στη Μονή βρήκε ασφαλές καταφύγιο και η οικογένεια του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ο ίδιος ο ηγούμενος πήρε μέρος σε πολλές μάχες κατά των Τούρκων.

Ο ηγούμενος Νεόφυτος Ζαφειρόπουλος από το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού Λουκούς υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Στον ίδιο ανατέθηκε να οργανώσει την επαναστατική προετοιμασία στην περιοχή και να την εφοδιάσει με καρπούς, λάδι, ελιές και μπαρούτι. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 οι μοναχοί της Μονής, με επικεφαλής τον Κωνστάντιο αδελφό του ηγούμενου Ιωσήφ συγκέντρωσαν και μετέφεραν τρόφιμα και πολεμοφόδια στον Άγιο Ιωάννη και από εκεί στο στρατόπεδο στα Βέρβαινα για τους Έλληνες μαχητές.

Ο ηγούμενος Νεόφυτος από το μοναστήρι της Κοιμήσεως Θεοτόκου Ελώνης στρατεύτηκε υπέρ του Αγώνα και πήρε μέρος σε πολλές στρατιωτικές αναμετρήσεις. Το μοναστήρι λόγω της οχυρής του θέσης χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο αμάχων και ως τόπος συγκέντρωσης πολεμοφοδίων.

Ο ηγούμενος Ιωασάφ Κανέστρας από το μοναστήρι της Παναγίας της Αρτοκωστάς συγκρότησε ένοπλο Σώμα αποτελούμενο από 50 αγωνιστές-στρατιώτες, οι οποίοι συντηρούνταν με έξοδα της Μονής. Το ένοπλο Σώμα της Αρτοκωστάς πήρε μέρος στην Άλωση της Τριπολιτσάς και την πολιορκία του Ναυπλίου.

Ο ηγούμενος Ιωσήφ Κριμίτζος από το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Καρυάς έλαβε μέρος ενεργά στον Αγώνα και μάλιστα, το 1844, τιμήθηκε για τη δράση του με παράσημο από τον Όθωνα.

Ο ηγούμενος Ιωακείμ από το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου μαζί με 14 μοναχούς πήραν τα όπλα και πολέμησαν το Μάιο του 1821 στα Βέρβαινα και στα Δολιανά. Εξαιτίας της δύσβατης θέσης της, η μονή χρησιμοποιήθηκε στον Αγώνα για περίθαλψη τραυματιών, διάσωση οικογενειών και παροχή πλήθους υποστηρικτικών υπηρεσιών.